واکنش تعدادی از ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم نان به قارچ عامل لکه برگی سپتوریایی

Authors

  • الهام محمودی دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
  • اکرم آق مولایی دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
  • شعبان کیا مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، گرگان
Abstract:

سابقه و هدف: بیماری لکه برگی سپتوریایی با عامل قارچی Mycosphaerella graminicola (Fuckel) J. Schroeter (Anamorph: Septoria tritici Roberge) یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های برگی گندم در دنیا به شمار می‌رود، که خسارت جهانی آن در سال‌های طغیان بالغ بر 30 تا 53 درصد است. قارچ عامل بیماری یک آسکومیست هتروتال دوقطبی است که چرخه جنسی آن در طول فصل زراعی، با توجه به شرایط محیطی مساعد، تکرار می‌شود. با توجه به ایجاد مقاومت نسبت به قارچ‌کش‌ها در سویه‌های قارچ عامل بیماری و نیز اثرات زیان‌بار این قارچ‌کش‌ها بر محیط زیست، مؤثرترین روش مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. از طرفی طی دهه‌های اخیر این بیماری به دلیل استفاده از ارقام حساس، زودرس و نیمه پاکوتاه که به دلیل عملکرد بالا و مقاومت به برخی بیماری‌ها از جمله زنگ‌ها در سطح وسیع کشت شده‌اند، در نقاط مختلف دنیا گسترش و اهمیت زیادی پیدا کرده است. شناسایی منابع مقاومت به بیماری در ژنوتیپ‌های گندم و انتخاب لاین‌های مقاوم یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌ها در تدوین برنامه‌های موفق اصلاح برای مقاومت به بیماری است. هدف از این پژوهش مقایسه میزان مقاومت در لاین‌های مختلف گندم و شناسایی ارقام با بیشترین سطح مقاومت در برابر لکه برگی سپتوریایی می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش واکنش 40 لاین گندم مربوط به اقلیم مرطوب شمال و رقم تجن به عنوان شاهد، نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی، در شرایط مزرعه در سال زراعی 93-1392 با ایجاد آلودگی مصنوعی در مرحله پنجه‌زنی مورد ارزیابی قرار گرفت. به این منظور مراحل جداسازی و خالص‌سازی قارچ عامل بیماری و سپس تهیه زادمایه جهت مایه‌زنی انجام شد. سپس آلودگی مصنوعی ژنوتیپ‌های کشت شده، با پخش کردن برگ‌های آلوده و تلقیح سوسپانسیون اسپور صورت گرفت. در نهایت تجزیه آماری داده‌های یادداشت برداری شده با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین‌ها طبق آزمون LSD انجام شد. واکنش ژنوتیپ ها براساس میزان سطح نکروز برگ و محاسبه سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (AUDPC) ارزیابی شد. یافته‌ها: طبق نتایج، ژنوتیپ‌ها از نظر میزان سطح نکروز برگ در سطح احتمال 1% باهم اختلاف معنی‌دار داشتند. این اختلاف بیانگر تفاوت‌های ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها از نظر حساسیت و مقاومت به بیماری می‌باشد. مقایسه میانگین سطح نکروز برگ در ژنوتیپ‌های مورد بررسی براساس آزمون LSD، آن‌ها را در گروه‌های مختلف قرار داد. بررسی مقایسه میانگین‌ها نشان داد که لاین‌های شماره 27(N-91-6) و 10(N-92-9) به ترتیب حساس‌ترین و مقاوم‌ترین ژنوتیپ‌ها از نظر سطح نکروز برگ و شدت آلودگی بودند. از نظر سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، بیشترین مقدار AUDPC مربوط به لاین شماره 27 و کمترین مقدار مربوط به لاین شماره 10 بود. همچنین نتایج تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های مورد بررسی، بر اساس میانگین درصد پوشش پیکنید سطح برگ‌ها، آن‌ها را در دو گروه قرار داد. ژنوتیپ‌هایی با واکنش حساس در گروه اول قرار گرفتند و گروه دوم نیز شامل ژنوتیپ‌هایی با واکنش نیمه مقاوم بود. نتیجه‌گیری: طبق نتایج بدست آمده از تحقیق حاضر، از بین لاین‌های مورد استفاده دو لاین‌ شماره 10(N-92-9) و 19(N-92-18)، نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی واکنش نیمه مقاوم نشان دادند و سایر لاین‌ها در گروه‌های حساس و نیمه حساس قرار گرفتند. بنابراین می‌توان در برنامه‌های بهنژادی و ایجاد ارقام مقاوم به بیماری لکه برگی سپتوریایی از دو لاین شماره 10 و 19‌ استفاده کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکنش تعدادی از ژنوتیپ های امیدبخش گندم نان به قارچ عامل لکه برگی سپتوریایی

سابقه و هدف: بیماری لکه برگی سپتوریایی با عامل قارچی mycosphaerella graminicola (fuckel) j. schroeter (anamorph: septoria tritici roberge) یکی از مخرب ترین بیماری های برگی گندم در دنیا به شمار می رود، که خسارت جهانی آن در سال های طغیان بالغ بر 30 تا 53 درصد است. قارچ عامل بیماری یک آسکومیست هتروتال دوقطبی است که چرخه جنسی آن در طول فصل زراعی، با توجه به شرایط محیطی مساعد، تکرار می شود. با توجه ...

full text

واکنش ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان به قارچ Mycosphaerella graminicola عامل لکه برگی سپتوریائی در شرایط گلخانه و مزرعه

به منظور بررسی واکنش تعدادی از ژنوتیپ‌های پیشرفته گندم نان به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی، 33 ژنوتیپ به همراه رقم حساس تجن به عنوان شاهد در شرایط گلخانه و مزرعه در سال زراعی89-1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در گلخانه، گیاهچه‌ها در مرحله دو برگی با سوسپانسیون اسپور قارچ عامل بیماری مایه‌زنی و در زیر پوشش پلاستیکی شفاف با رطوبت نسبی اشباع و دمای 20 درجه سانتی‌گراد قرار داده شدند. در مزرعه، ژنوتیپ‌...

full text

ارزیابی فنوتیپی و مولکولی تعدادی از لاین‌های پیشرفته و امیدبخش گندم نان نسبت به قارچ Pyrenophora tritici-repentis عامل بیماری لکه خرمایی

در این تحقیق مقاومت هشتاد لاین پیشرفته و امیدبخش گندم نان اقلیم گرم و مرطوب شمال کشور نسبت به جدایه P8 (نژاد 8) قارچ P. tritici-repentis عامل بیماری لکه‌خرمایی، در گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. لاین‌های گندم در سه تکرار در مرحله دوبرگی گیاهچه‌ای با استفاده از کنیدی‌های قارچ مایه‌زنی شدند. از رقم Grandian به عنوان شاهد حساس و رقم BR34 به عنوان شاهد مقاوم استفاده شد. نتایج ارزیابی‌ها نشان داد که ا...

full text

واکنش ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان به قارچ mycosphaerella graminicola عامل لکه برگی سپتوریائی در شرایط گلخانه و مزرعه

به منظور بررسی واکنش تعدادی از ژنوتیپ های پیشرفته گندم نان به بیماری لکه برگی سپتوریایی، 33 ژنوتیپ به همراه رقم حساس تجن به عنوان شاهد در شرایط گلخانه و مزرعه در سال زراعی89-1388 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در گلخانه، گیاهچه ها در مرحله دو برگی با سوسپانسیون اسپور قارچ عامل بیماری مایه زنی و در زیر پوشش پلاستیکی شفاف با رطوبت نسبی اشباع و دمای 20 درجه سانتی گراد قرار داده شدند. در مزرعه، ژنوتیپ ه...

full text

تجزیه ژنتیک مقاومت گندم به لکه برگی سپتوریایی (Septoria tritici Blotch) به روش دیالل

  سابقه و هدف: بیماری لکه برگی سپتوریایی (STB) که توسط قارچ آسکومیستMycosphaerella graminicola (anamorph S. tritici) ایجاد می‌شود به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل خسارتزای زنده در تولید گندم در جهان مورد توجه می‌باشد. این آزمایش به منظور مطالعه‌ی نحوۀ عملکرد ژن-های مقاومت بهM. graminicola، تعیین تعداد ژن‌های مسئول در ایجاد واکنش مقاومت و برآورد اجزاء ژنتیکی مقاومت پی‌ریزی شده است. مواد و روش‌ها:...

full text

استفاده از مارکرهای مولکولی RAPD در تفکیک ارقام مقاوم و حساس گندم نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی گندم

لکه برگی سپتوریایی گندم که توسط قارچ Mycosphaerella graminicola ایجاد می‌گردد یکی از مهمترین بیماری‌های گندم است که می تواند در صورت وجود شرایط مناسب به صورت اپیدمی درآمده و خسارت سنگینی به محصول وارد نماید. یکی از روشهای مبارزه با بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. در سالهای اخیر استفاده از نشانگرهای مولکولی به منظور بررسی مقاومت به بیماری در گندم توسعه پیدا کرده است. یکی از این نشانگرها، نشان...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 22  issue 3

pages  329- 335

publication date 2015-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023